Choroby sercowo-naczyniowe należą do najczęstszych przyczyn przedwczesnych zgonów. Jednym z najpoważniejszych schorzeń stanowiących zagrożenie dla zdrowia i życia pacjentów jest choroba wieńcowa, znana również jako choroba niedokrwienna serca. W artykule tym wyjaśniamy, czym jest choroba wieńcowa, jakie są jej objawy, przyczyny i czynniki ryzyka, a także jak przebiega diagnostyka i leczenie tego schorzenia.
Czym jest choroba wieńcowa?
Choroba wieńcowa to schorzenie, w którym dochodzi do odkładania się blaszek miażdżycowych w tętnicach wieńcowych, zaopatrujących serce w krew. Blaszki te powstają w wyniku nadmiernego gromadzenia się cholesterolu i innych substancji wewnątrz ścian tętnic, co prowadzi do ich stwardnienia i zwężenia. W rezultacie przepływ krwi do serca jest utrudniony, a mięsień sercowy nie otrzymuje wystarczającej ilości tlenu oraz składników odżywczych, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania.
To niedokrwienie mięśnia sercowego powoduje, że serce nie jest w stanie pracować w pełni wydajnie, co może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. W przypadku nieleczonej choroby wieńcowej istnieje ryzyko wystąpienia groźnych powikłań, takich jak zawał serca czy nagła śmierć sercowa, wynikające z całkowitego zablokowania przepływu krwi w tętnicach wieńcowych.
Objawy choroby wieńcowej
Charakterystycznym objawem choroby wieńcowej jest ból zamostkowy, który pacjenci opisują jako przeszywający, piekący, uciskający lub rozpierający. Ból może promieniować do innych części ciała, najczęściej do kończyn górnych, szyi, żuchwy i nadbrzusza. Może utrzymywać się przez kilka minut, a jego nasilenie zależy od wysiłku fizycznego, silnego stresu lub spożycia obfitego posiłku. Dodatkowo mogą występować inne dolegliwości, takie jak:
- duszności,
- potliwość,
- niepokój,
- zawroty głowy,
- kołatanie serca,
- nudności,
- osłabienie.
Jakie są przyczyny choroby wieńcowej?
Do najczęstszych przyczyn choroby wieńcowej należą:
- miażdżyca tętnic wieńcowych, skutkująca powstawaniem blaszek miażdżycowych, które stopniowo zamykają światło naczyń;
- zatory tętnic wieńcowych;
- skurcze tętnic wieńcowych, wywołane przez inne choroby, takie jak toczeń rumieniowaty, kiła czy choroba Kawasaki;
- wrodzone wady anatomiczne naczyń wieńcowych lub ich urazy;
- rozwarstwienie aorty.
Czynniki ryzyka choroby wieńcowej
Istnieje wiele czynników ryzyka, które przyczyniają się do ograniczenia ilości tlenu i składników odżywczych dostarczanych do mięśnia sercowego, co zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju choroby wieńcowej. Do najistotniejszych z nich należą:
- podwyższony poziom cholesterolu i triglicerydów;
- cukrzyca i insulinooporność;
- palenie papierosów;
- przewlekły stres;
- otyłość;
- siedzący tryb życia;
- niewydolność nerek;
- podwyższone stężenie kwasu moczowego we krwi, fibrynogenu oraz białka C-reaktywnego.
Choroba wieńcowa częściej dotyczy mężczyzn, a jej ryzyko wzrasta wraz z wiekiem. U kobiet ryzyko to może być wyższe po menopauzie.
Diagnostyka – jakie badania umożliwiają wykrycie choroby niedokrwiennej?
W diagnostyce choroby wieńcowej przeprowadza się:
- badania laboratoryjne – m.in. morfologię, lipidogram, stężenie glukozy, kreatyninę, troponiny sercowe;
- badania obrazowe – EKG, EKG metodą Holtera, RTG klatki piersiowej, ECHO serca, koronarografia, tomografia komputerowa tętnic wieńcowych;
- próby wysiłkowe.
Choroba wieńcowa – metody leczenia
W leczeniu choroby wieńcowej kluczowe są działania profilaktyczne, takie jak odpowiednio dostosowana dieta oraz regularna aktywność fizyczna.
Leczenie łagodnych postaci choroby polega na stosowaniu leków farmakologicznych, które równoważą zapotrzebowanie serca na tlen i składniki odżywcze z możliwościami ich dostarczania. Ważne jest również kontrolowanie poziomu cholesterolu, triglicerydów i glukozy.
W przypadkach bardziej zaawansowanych, konieczne mogą być inwazyjne metody, takie jak zabiegi mające na celu usunięcie blaszki miażdżycowej lub udrożnienie naczyń wieńcowych.
