Bóle pleców często kojarzymy z urazami lub przeciążeniami kręgosłupa, jednak ich przyczyny mogą być znacznie bardziej zróżnicowane. Dlatego tak istotne jest, aby diagnoza była prawidłowa i precyzyjna, gdyż ma to kluczowe znaczenie dla skutecznego leczenia. W tym artykule przedstawimy badania, które mogą pomóc w precyzyjnym rozpoznaniu oraz leczeniu przyczyn nawracających bólów pleców.
Możliwe przyczyny bólu pleców
Bóle pleców mogą wynikać z różnych źródeł, a ich przyczyny można podzielić na dwie główne grupy – te związane z układem mięśniowo-szkieletowym i neurologicznym, oraz inne, niezwiązane bezpośrednio z kręgosłupem.
- Przyczyny pochodzenia z układu mięśniowo-szkieletowego i neurologii:
Bóle pleców często mają swoje źródło w problemach z układem mięśniowo-szkieletowym. Mogą to być:
- Urazy kręgosłupa – pęknięcia, złamania kręgów, urazy mięśniowe, przeciążenia czy nieprawidłowa postawa ciała.
- Zwyrodnienia stawów i dysków międzykręgowych – zmiany degeneracyjne, które mogą prowadzić do bólu pleców, szczególnie w odcinku lędźwiowym lub szyjnym.
- Choroby zapalne stawów – Jak np. reumatoidalne zapalenie stawów, które może dotyczyć także stawów kręgosłupa i prowadzić do bólu.
- Nowotwory – zmiany nowotworowe w obrębie kręgosłupa lub w otaczających tkankach mogą prowadzić do bólu pleców.
- Uciśnięcie nerwów – W wyniku np. przepukliny krążka międzykręgowego, zwyrodnienia stawów czy zmian zapalnych, może dojść do ucisku na korzenie nerwowe, co powoduje ból promieniujący do kończyn (np. rwa kulszowa).
- Stenoza kręgosłupa – Zwężenie kanału kręgowego, które prowadzi do ucisku na rdzeń kręgowy lub nerwy, wywołując ból pleców i trudności w poruszaniu się.
- Inne przyczyny niezwiązane bezpośrednio z kręgosłupem:
Ból pleców może również mieć inne, mniej oczywiste źródła, które nie dotyczą samego kręgosłupa:
- Problemy z jelitami – choroby przewodu pokarmowego, takie jak zapalenie jelit, zespół jelita drażliwego, choroba Leśniowskiego-Crohna czy niedrożność jelit, mogą powodować ból, który promieniuje do dolnej części pleców (odcinek lędźwiowy). Ból jest często zlokalizowany w okolicy brzucha, ale może również odczuwany być w plecach.
- Zapalenie trzustki – zapalenie trzustki może powodować ból w górnej części brzucha, który może promieniować do pleców, szczególnie w okolicach lędźwiowych i między łopatkami. Ból może być bardzo intensywny i często towarzyszy mu nudności i wymioty.
- Kamienie nerkowe – kamienie w nerkach mogą wywoływać silny ból, szczególnie w okolicach lędźwiowych. Ból często jest ostry i napadowy, może towarzyszyć mu krew w moczu.
- Infekcje układu moczowego (ZUM) – ciężkie infekcje, zwłaszcza w przypadku odmiedniczkowego zapalenia nerek, mogą powodować ból w dolnej części pleców, który jest wynikiem stanu zapalnego w nerkach lub pęcherzu moczowym.
- Tętniak aorty brzusznej – tętniak, czyli poszerzenie aorty w okolicach jamy brzusznej, może wywoływać ból pleców, zwłaszcza w dolnej części kręgosłupa. Ból jest zazwyczaj ostry, promieniujący i może się nasilać w miarę powiększania tętniaka.
- Ból związany z rozwarstwieniem aorty może być mylony z innymi rodzajami bólu pleców, szczególnie z dolegliwościami kręgosłupa, dlatego tak ważne jest, aby w przypadku nagłego, silnego bólu pleców, który różni się od zwykłego bólu mięśniowego, niezwłocznie szukać pomocy medycznej.
- Choroba wieńcowa – choć rzadziej, ból związany z chorobą serca (np. zawał serca lub dławica piersiowa) może promieniować do pleców, szczególnie w okolicy między łopatkami lub w odcinku szyjnym i lędźwiowym. Takie bóle są zazwyczaj związane z innymi objawami, takimi jak duszność, zimne poty, ból w klatce piersiowej.
- Endometrioza – ból pleców może być wynikiem endometriozy, szczególnie w dolnej części pleców. Endometrioza to stan, w którym tkanka podobna do błony śluzowej macicy rośnie poza nią, często w obrębie jajników i innych narządów miednicy, wywołując ból, który promieniuje do pleców.
- Choroby jajników – torbiele jajników czy zapalenie przydatków mogą wywoływać ból, który promieniuje do pleców.
- Przerzuty nowotworowe do kręgosłupa – nowotwory w innych narządach, takie jak rak płuc, piersi, prostaty, nerek, mogą rozprzestrzeniać się na kręgosłup, powodując ból pleców. Przerzuty do kręgosłupa mogą prowadzić do bólu w plecach, choć pierwotna lokalizacja nowotworu jest w innych częściach ciała.
Do jakiego lekarza z bólem pleców?
W przypadkach ostrego, przewlekłego lub nawracającego bólu pleców należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu. W wywiadzie medycznym lekarz zapyta m.in. o lokalizację bólu, ewentualne urazy, tryb życia lub inne dolegliwości towarzyszące bólom pleców, a także potwierdzi lub wykluczy wady postawy. Następnie skieruje pacjenta na odpowiednie badania i konsultację z właściwym specjalistą.
Jakie badania w kierunku bólu pleców można wykonać?
Wybór odpowiednich badań diagnostycznych zależy od objawów zgłaszanych przez pacjenta oraz wyników wywiadu lekarskiego i badania przedmiotowego. W przypadku bólu pleców po przebytych urazach podstawą diagnostyki są badania obrazowe, takie jak RTG (rentgen), USG (ultrasonografia) czy bardziej zaawansowane metody, jak rezonans magnetyczny (MRI). Rezonans magnetyczny jest szczególnie przydatny, ponieważ umożliwia precyzyjne zobrazowanie wszystkich tkanek w obrębie kręgosłupa, pozwalając na dokładne zdiagnozowanie przyczyny bólu i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
W przypadku bólu pleców, który nie wynika z urazu, lekarz może zalecić dodatkowe badania laboratoryjne, które pomogą w ustaleniu przyczyny dolegliwości, takie jak badania krwi, oznaczenie markerów zapalnych, przeciwciał itp.. Badania obrazowe odgrywają również istotną rolę w diagnostyce bólów nieurazowych, pozwalając wykluczyć inne poważne schorzenia, jak zakrzepicę naczyń, zmiany zapalne czy nowotworowe.
W sytuacjach, gdy istnieje podejrzenie zmian nowotworowych, konieczne może być wykonanie biopsji w celu przeprowadzenia badań histopatologicznych, które pozwalają na postawienie ostatecznej diagnozy i ustalenie odpowiedniego planu leczenia.
