Zawroty głowy i problemy z równowagą – możliwe przyczyny i badania diagnostyczne

Zawroty głowy i problemy z równowagą są częstym powodem do zmartwień, ponieważ mogą znacznie utrudniać codzienne funkcjonowanie. Czasem są to jedynie chwilowe dolegliwości, ale niekiedy mogą sygnalizować poważniejsze problemy zdrowotne. Warto zrozumieć, co może być ich przyczyną i jakie badania diagnostyczne pomogą ustalić źródło problemu. 

Rodzaje zawrotów głowy i ich przyczyny 

Zawroty głowy mogą mieć różne źródła, a ich charakter często pomaga w określeniu przyczyny. Najczęściej spotykane rodzaje zawrotów głowy to: 

• zawroty układowe – dolegliwości to iluzja ruchu (wirowania, kołysania, unoszenia) otoczenia względem ciała lub ciała w stosunku do otoczenia, bez zewnętrznej przyczyny ruchu. Pojawiają się nagle, często z nudnościami, wymiotami i chwiejnością chodu. Pacjent potrafi dokładnie opisać swoje objawy. 

• zawroty nieukładowe – w tym typie zawrotów głowy pacjent odczuwa niestabilność, niepewność chodu, brak równowagi i lęk przed upadkiem. Pacjent często ma trudności z dokładnym opisaniem swoich dolegliwości. 

• zawroty psychogenne – występują pod postacią szeregu niespecyficznych objawów, takich jak oszołomienie lub dezorientacja, zwykle bez współistniejących istotnych zaburzeń postawy i chodu. Pojawiają się w sytuacjach stresujących, jako objaw przewlekłych zaburzeń lękowych lub działania niepożądane leków. Charakterystyczne jest współwystępowanie innych objawów lęku, takich jak suchość w jamie ustnej, tachykardia, uczucie ucisku w gardle lub w klatce piersiowej, uczucie duszności, uczucie zimna lub gorąca oraz nadmierna potliwość. 

• stan przedomdleniowy – uczucie zawrotów głowy może towarzyszyć zasłabnięciu; w takiej sytuacji pacjent skarży się dodatkowo na mroczki przed oczami, „dzwonienie” w uszach, pojawia się bladość powłok, pocenie się, ale nie dochodzi do utraty świadomości. 

Ze względu na lokalizację przyczyny, zawroty głowy dzielimy na ośrodkowe i obwodowe. 

Zawroty głowy obwodowe wynikają z problemów poza ośrodkowym układem nerwowym. Przyczynami mogą być urazy ucha wewnętrznego (np. złamanie piramidy kości skroniowej, wstrząśnienie błędnika), zapalenie błędnika, wirusowe zapalenie nerwu przedsionkowego, nowotwory ucha wewnętrznego, niedokrwienie błędnika, choroba Ménière’a, otoskleroza błędnikowa, choroba lokomocyjna oraz łagodne położeniowe zawroty głowy. Ruchy głowy je nasilają, mogą im towarzyszyć zaburzenia słuchu (niedosłuch, głuchota, szum w uchu, uczucie pełności w uchu), bardzo rzadko ból głowy. 

Zawroty głowy ośrodkowe mają przyczyny w ośrodkowym układzie nerwowym, takie jak udar pnia mózgu i móżdżku, guz kąta mostowo-móżdżkowego, stwardnienie rozsiane, migrena i napad padaczkowy. Ruchy głowy mają na nie niewielki lub żaden wpływ, mogą im towarzyszyć zaburzenia widzenia (mroczki), ból głowy, czasem zaburzenia świadomości, drgawki, niedowłady kończyn lub nerwów czaszkowych. 

Kiedy zawroty głowy mogą być sygnałem poważnego problemu zdrowotnego? 

Powtarzające się zawroty głowy mogą sygnalizować poważniejsze problemy zdrowotne. Ważne jest, aby zwrócić uwagę na dodatkowe objawy, które mogą wskazywać na konieczność pilnej interwencji lekarskiej. Zawroty głowy mogą wynikać z problemów kardiologicznych lub neurologicznych, jeśli towarzyszą im takie objawy, jak: 

• nagły, silny ból głowy, zaburzenia świadomości; 

• zaburzenia widzenia, podwójne widzenie; 

• trudności w mówieniu lub rozumieniu mowy; 

• osłabienie jednej strony ciała – niedowłady; 

• utrata przytomności, drgawki.